Bir parafudr, aşırı akımı boşaltarak veya atlayarak ekipman üzerindeki voltajı sınırlandırmak için koruyucu bir cihazdır. Akışın toprağa giden akımı takip etmesini önler. Bir parafudr yıldırımı absorbe etmez veya yıldırımı durdurmaz. Yıldırımın yönünü değiştirir, voltajı sınırlar ve paralel kurulan ekipmanı korur.
Parafudrların, bir evi korumadan bir elektrik dağıtım istasyonuna kadar her yerde birçok uygulaması vardır. Bir evdeki devre kesicilere monte edilmiş transformatörlere, direğe monteli transformatörlere, direğe monteli yükselticilere ve trafo merkezlerine kurulabilir.
Dağıtım güç hattı, çeşitli voltaj dalgalanmaları yaşayabilir. Yıldırım, voltaj dalgalanmalarının ana kaynağıdır. Dünya yüzeyine her saniye yaklaşık 100 yıldırım düşmektedir. Yıldırım, rastgele ve öngörülemeyen bir olaydır. Diğer voltaj dalgalanma kaynakları arasında anahtarlama dalgalanmaları ve geçici aşırı gerilimler bulunur. Anahtarlama dalgalanmaları, sistem içindeki çalışma koşullarındaki değişiklikler tarafından üretilen aşırı gerilimlerdir ve istasyon sınıfı tutucular için ana gerilim dalgalanmalarıdır. Anahtarlama dalgalanmaları, enerjinin hapsedilmesi ve ardından enerjinin serbest bırakılmasıdır. Geçici aşırı gerilimler, bir fazdaki toprak arızalarından kaynaklanır ve arıza giderilene kadar arızasız fazlarda gerilim yükselir. Bu tarz durumlarda ciddi hasarları önlemek ve güvenlik oluşturmak amacıyla parafudrlar kullanılır.
Parafudr çeşitleri şunlardır:
İkincil parafudr: 1000 V altında derecelendirilen tutuculardır. İkincil tutucular, ikincil dalgalanmalara karşı koruma sağlamak için kullanılır. Normal şartlarda transformatör arıza oranları %0,4-1 arasında değişir. Tüm transformatör arızalarının %50-70'i düşük taraftaki dalgalanmalardan kaynaklanmaktadır. Evde veya servis girişinde ikincil aşırı gerilim koruması, servis trafosuna ek aşırı gerilim görevine neden olacaktır. İkincil bir parafudr kullanıldığında arıza oranları büyük ölçüde azalır.
Dağıtım parafudrları: 1 ila 36 kV değerindedir. Hafif hizmet, normal hizmet ve ağır hizmet parafudr türleri vardır. Ağır hizmet parafudrları, yükseltici kutup parafudrunu içerir. Dağıtım durdurucuları ayrıca trafolarda yağ altı tutucuları, hücreye monte tutucular ve dirsek tutucular olarak kullanılabilir. Düşük yıldırım uygulamalarında normal hizmet parafudrları, yüksek yıldırım uygulamalarında ağır hizmet parafudrları kullanılır. Dağıtım hattının üstten yeraltına gittiği yerlerde yükseltici kutup parafudrları tercih edilir.
Ara parafudr: Daha iyi deşarj voltajları sunar. Yüksek arıza akımına dayanma özelliğine sahiptir ve 3 ila 120 kV arası değerlerde mevcuttur.
